Η ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας) και η Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας (Borderline Personality Disorder – ΟΔΠ) είναι δύο διαγνώσεις που συχνά συγχέονται. Και όχι άδικα: πολλές φορές μοιράζονται κοινά συμπτώματα, όπως η συναισθηματική αστάθεια, η παρορμητικότητα και οι δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Όμως, πρόκειται για δύο διαφορετικές διαταραχές, που χρειάζονται διαφορετική προσέγγιση. Η σωστή κατανόηση και διαφοροδιάγνωση είναι κρίσιμη για την ψυχική υγεία και την αποτελεσματική θεραπεία.
Ποια είναι τα κοινά συμπτώματα ΔΕΠΥ και ΟΔΠ;
- Έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις
- Παρορμητική συμπεριφορά (λόγια, αποφάσεις, χρήση ουσιών)
- Δυσκολία στη ρύθμιση συναισθημάτων
- Αίσθημα εσωτερικού χάους ή “θορύβου”
- Αστάθεια στις σχέσεις
Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να εκδηλωθούν σε άτομα με ΔΕΠΥ, αλλά και σε όσους πάσχουν από Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας. Όμως, οι αιτίες και η “ρίζα” τους διαφέρουν.
Ποια είναι η βασική διαφορά ανάμεσα στη ΔΕΠΥ και την ΟΔΠ;
| ΔΕΠΥ | Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας |
|---|---|
| Νευροαναπτυξιακή διαταραχή | Διαταραχή προσωπικότητας |
| Δυσκολία με εκτελεστικές λειτουργίες (οργάνωση, μνήμη, προσοχή) | Αστάθεια ταυτότητας και έντονες διαπροσωπικές σχέσεις |
| Προβλήματα προσοχής & παρορμητικότητας από την παιδική ηλικία | Συναισθηματική δυσκολία που εντείνεται στην εφηβεία και την ενηλικίωση |
| Αντίδραση στην απόρριψη = υπερευαισθησία ή απόσυρση | Φόβος εγκατάλειψης, έντονες συναισθηματικές μεταπτώσεις |
Μπορεί να συνυπάρχουν η ΔΕΠΥ και η ΟΔΠ;
Ναι. Η συννοσηρότητα είναι συχνή, ιδιαίτερα σε γυναίκες, όπου η ΔΕΠΥ συχνά παραμένει αδιάγνωστη μέχρι την ενήλικη ζωή. Ένα άτομο με ΔΕΠΥ μπορεί να βιώσει δυσκολία στη ρύθμιση συναισθημάτων, αυξημένη ευαισθησία στην απόρριψη και ανάγκη για άμεση ανακούφιση — στοιχεία που μοιάζουν με την ΟΔΠ, αλλά έχουν διαφορετική αιτιολογία.
Τι σημαίνει αυτό για τη θεραπεία;
Η διαφοροδιάγνωση είναι κρίσιμη. Ένα άτομο με ΔΕΠΥ και συναισθηματική δυσκολία δεν χρειάζεται απαραίτητα προσέγγιση για διαταραχή προσωπικότητας. Αντίστοιχα, κάποιος με BPD μπορεί να χρειαστεί διαφορετική υποστήριξη από ένα άτομο με πρωτογενή ΔΕΠΥ.
Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:
- Ψυχοεκπαίδευση για τη ΔΕΠΥ
- Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT)
- Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία, ιδιαίτερα βοηθητική για τη συναισθηματική ρύθμιση
- Θεραπεία Σχημάτων
- Φαρμακευτική αγωγή όπου κρίνεται απαραίτητη
- Υποστήριξη γύρω από τη χρήση ουσιών ή αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές